"Diary of a young girl" by Anne Frank

Iban Zaldua

Xabier Lizardi

XABIER LIZARDI

​Jose María Agirre, “ Lizardi” goitizenez ezaguna, euskal idazle eta olerkari ospetsua izan zen. Zarautzen jaio zen, 1896ko apirilaren 18an.

Erdi galdua zuen euskara, baina, 10 urte zituela, familia Tolosara aldatu zen eta han hasi zen euskara berreskuratzen.

​Bilboko Euzko Deya-n idazten hasi zen 1912an, bere lehenengo lanarekin. Eta, urte bat geroago, zuzenbide-ikasketak amaitu zituen.

Lizardik bere garaiko ekintza kultural eta politiko askotan hartu zuen parte eta “Euskaltzaleak” elkartea sortzen lagundu zuen.
Gipuzkoako Buru Batzarreko kide eta buruzagi izan zen, baita kazetari ere. Olerki asko idatzi zituen bere bizitzan zehar, adibidez, bere obrarik garrantzitsuena, “ Biotz-begietan” izan zen, 1932an idatzia. Bestalde, antzerkirako gidoiak ere idatzi zituen

1933ko Martxoaren 12an hil zen, bronkopneumoniaz.

Lizardi hil ondoren, bere beste liburu bat plazaratu zen: “Umertzuz Olerkiak”, 1934ekoa. Urte berekoa da “Itz Lauz” izeneko artikulu-bilduma. Geroago, 1953an “Ezkondu ezin zitekeen mutila” lana agertu zen. Lizardik egindako lanak, Xabier Letek abestu ditu. Hona hemen lanen zerrenda:

-Biotz-begietan (1932)
-Olerkiak (1983)
-Umertzuz olerkiak (1984)
-Lizardi poesia (1975)

Amaitzeko, Lizardiren ”Umertzuz olerkiak” bildumako “Gora dei” olerkia irakurtzeko aukera eskaintzen dizuet:

GORA DEI:
Orra, uste gabe, yaunak,
ipui bat asia:
antzea bezain, naski,
gaia dut urria...

Mutilletako poza
ta axolakabea;
amets eztia dela
leenen-maitatzea

Nola baitan astuntzen
gerora bizia;
ta zein dugun bearra
noiznai goi-argia

Edozein lan asteko,
Yaunari biotza,
areago, txit bainaiz
artarako motza

Yaungoiko on,
euskaldunon betiko yabea,
indazu nere ipuia
taiuz yalkitzea

Ez bezakida abotik
itz gaiztorik eror;
ez bedi nere esanik
iñorentzat galkor

Ta zuk, euskera eder,
mintzo zaar yoria,
barkako aal didazu
nire ausardia...

Oroitzapen maiteenen
ontzia, zere urrez
landu nai baitut... Landu,
nire esku baldarrez!

---

Ixiar Rozas

Javier Cillero

Pío Baroja